Η κουζίνα είναι ο πιο χρηστικός, ο πιο δημιουργικός χώρος του σπιτιού. Ο χώρος στον οποίο ξεκινάτε τη μέρα σας το πρωί, ο χώρος όπου συγκεντρώνεστε το μεσημέρι, ο χώρος όπου τελικά περνάτε τις περισσότερες ώρες της ημέρας. Με βάση, λοιπόν, αυτό το δεδομένο, ο σχεδιασμός και η διακόσμηση της κουζίνας αποτελεί σημαντικό παράγοντα για μια όμορφη οικογενειακή ζωή.

Η κουζίνα στο σύγχρονο σπίτι δεν είναι πλέον ο χώρος παρασκευής του φαγητού, τείνει να γίνει κάτι περισσότερο, καταλαμβάνοντας ολοένα και μεγαλύτερο χώρο. Από ένα μικρό δωμάτιο του διαμερίσματος, με παράθυρο στο φωταγωγό, που ήταν τις δεκαετίες του 60 και του 70, σήμερα πια είναι ένας ολοκληρωμένος χώρος διαβίωσης. Χώρος που δεν έχει τίποτα να κρύψει, αντιθέτως έχει πολλά να δείξει, γι’ αυτό είναι συνήθως ανοιχτός, στα μάτια όλων εκείνων που μπαίνουν σε ένα σπίτι. Οι κατασκευαστές δίνουν ολοένα και πιο κεντρικό ρόλο στην κουζίνα προσέχοντας το σχεδιασμό της και προσθέτοντας χρώμα, μοντέρνο design και σύγχρονα υλικά.

Η κουζίνα στο σπίτι έχει πολλαπλές λειτουργίες. Από χώρος αποθήκευσης των τροφίμων και παρασκευής του φαγητού έως τραπεζαρία, playroom, ως και χώρος διασκέδασης και συζήτησης. Οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στις κοινωνίες του 21ου αιώνα κρατούν τους ανθρώπους πολλές ώρες μακριά από το σπίτι. Η παρασκευή ενός γεύματος ή ενός δείπνου, ωστόσο, αποτελεί τελετουργία ενταγμένη στις ανάγκες της σύγχρονης οικογένειας με σαφείς καταβολές από την παράδοση. Για να γίνει αποτελεσματικά και κυρίως σύντομα, όπως ορίζει ο τρόπος ζωής της εποχής μας, πρέπει η κουζίνα να είναι λειτουργική και εργονομικά σχεδιασμένη, ένας χώρος όμορφος και ευχάριστος.
Όλοι μας δουλεύουμε αρκετές ώρες την ημέρα κλεισμένοι σε ένα γραφείο, γι’ αυτό και δε θέλουμε φθάνοντας στο σπίτι να κλειστούμε πάλι σε ένα στενό χώρο, χωρίς φως. Προτιμάμε κουζίνες ανοιχτές, σε χώρο ενιαίο με την τραπεζαρία. Χώρο τόσο για ξεκούραση και απόλαυση ενός καφέ, όσο και χώρο για δουλειά, για το καθημερινό φαγητό κι όχι μόνο!

 

Κουζίνα: Εργονομία – διάταξη

Η εργονομία είναι το βασικό κριτήριο για τη διαμόρφωση μιας κουζίνας. Το υπ’ αριθμόν ένα ζητούμενο δεν είναι λοιπόν τα έπιπλα κουζίνας και οι ηλεκτρικές συσκευές που θα την αναδείξουν αλλά η διάταξη των στοιχείων της στο χώρο, η οποία πρέπει να εξασφαλίσει την απαιτούμενη ευκολία κινήσεων σε αυτόν που τη χρησιμοποιεί, ενώ τα απαραίτητα αντικείμενα να βρίσκονται στην κατάλληλη θέση. Αφού αποφασίσετε μαζί με τον αρχιτέκτονα και το διακοσμητή για το χώρο στον οποίο θα τοποθετηθεί η κουζίνα, μένουν κι άλλα θέματα να λύσετε. Αν θα έχει παράθυρα και που θα βλέπουν, αν θα είναι ανοιχτή στο χώρο του σαλονιού. Όλα ξεκινούν από το σχέδιο του σπιτιού. Για κάθε ιδιοκτήτη η διάταξη της κουζίνας έχει εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα. Έτσι, κάποιοι προτιμούν μια κουζίνα ανοιχτή, ενώ άλλοι θέλουν μια κουζίνα απομονωμένοι από το υπόλοιπο σπίτι. Με βάση λοιπόν αυτά τα δεδομένα κάποιοι μπορούν να επιλέξουν την ευθύγραμμη διάταξη σε έναν τοίχο, άλλοι τη διάταξη σε δύο παράλληλους τοίχους ή σε σχήμα «L», κάποιοι νησίδα στη μέση και μερικοί σε σχήμα U.

 

 

Διάταξη σε σχήμα L.

Στη διάταξη αυτή τα έπιπλα είναι τοποθετημένα σε δύο τοίχους κάθετους μεταξύ τους. Η διάταξη αυτή επιτρέπει να εκμεταλλευτείτε πλήρως με ντουλάπια τον ένα τοίχο, εφ’ όσον κάτι τέτοιο δένει αρμονικά με το σύνολο. Συνήθως οι αρχιτέκτονες υιοθετούν αυτή τη λύση σε περιπτώσεις που οι κουζίνες είναι μικρές. Έτσι, και ελευθερία κινήσεων υπάρχει, και λειτουργικότητα, και εργονομία και, πάνω απ’ όλα πολλά ντουλάπια.
Η διάταξη των ηλεκτρικών συσκευών είναι θέμα μελέτης. Η πιο συνηθισμένη λύση είναι φούρνος, νεροχύτης και εστίες στην πλευρά με τον πάγκο ενώ το ψυγείο στην άλλη πλευρά. Βεβαίως υπάρχουν και τα δύσκολα σημεία. Ένα από αυτά είναι το σημείο στο οποίο ενώνονται τα δύο κομμάτια της κουζίνας. Στα ντουλάπια θα χρειαστούν περιστροφικοί μύλοι, ώστε να εκμεταλλευτείτε όλο το χώρο και παράλληλα να διευκολύνεται το άνοιγμα και το κλείσιμο.

 

Ευθύγραμμη διάταξη σε έναν τοίχο

Συνηθίζεται σε μικρά σπίτια. Η σειρά που ακολουθείται είναι η εξής: ντουλάπια στο επάνω και στο κάτω μέρος και συνήθως δίπλα στο νεροχύτη, το πλυντήριο πιάτων. Σε μία άκρη τοποθετείται το ψυγείο κι ένα μεγάλο ντουλάπι για τρόφιμα. Στο άλλο άκρο του τοίχου τοποθετούνται οι εστίες μαγειρέματος για να μένει όσο το δυνατόν περισσότερος χώρος για τον πάγκο εργασίας. Για λόγους οικονομίας ο φούρνος θα πρέπει να είναι στο κάτω μέρος του πάγκου. Ο πάγκος ανάλογα με τις διαστάσεις του τοίχου μπορεί να είναι μικρός ή μεγάλος. Ο νεροχύτης τοποθετείται συνήθως κάτω από το παράθυρου και αποτελεί μέρος του πάγκου εργασίας.

Τι πρέπει να προσέξετε; Τη σωστή διάταξη εστιών, νεροχύτη, φούρνου και ψυγείου, ώστε η δουλειά να γίνεται εύκολα και γρήγορα.

 

 

Παράλληλη διάταξη σε δύο τοίχους
Η λογική αυτή είναι αντίστοιχη με αυτή της διάταξης σε έναν τοίχο. Μόνο που η απέναντι πλευρά – απέναντι δηλαδή από το νεροχύτη – περιλαμβάνει τα ντουλάπια και το ψυγείο. Έτσι, ο χώρος είναι πιο λειτουργικός, με τις εστίες, το φούρνο και το νεροχύτη τοποθετημένα από την απέναντι πλευρά.

Η συγκεκριμένη διάταξη, εφ’ όσον φυσικά μπορεί να εφαρμοστεί στο χώρο που διαθέτουμε, έχει το πλεονέκτημα ότι προσφέρει πλούσιους χώρους αποθήκευσης τροφίμων, αλλά και μαγειρικών σκευών, σερβίτσιων κι άλλων απαραίτητων στην κουζίνα. Όπως και να το κάνουμε, τους αποθηκευτικούς χώρους πολλοί παρέβλεψαν όταν σχεδίαζαν το σπίτι τους, όταν όμως ήρθε η ώρα να κατοικήσουν κατάλαβαν ότι αυτοί που έφτιαξαν, δυστυχώς δεν ήταν αρκετοί.

 

 

Διάταξη σε σχήμα U
Η χαρά της νοικοκυράς! Αρκεί βεβαίως να υπάρχει ο ανάλογος χώρος. Η συγκεκριμένη διάταξη προσφέρει πολλές επιλογές στην τοποθέτηση των ηλεκτρικών συσκευών και συγχρόνως ευκολία κινήσεων, λειτουργικότητα και εργονομία. Το μόνο σημείο που πρέπει να προσέξετε εφ’ όσον υιοθετήσετε αυτήν την επιλογή, είναι να υπάρχει πολύ καλός φωτισμός και η πλευρά που δεν έχει ντουλάπια να είναι ανοιχτή στο χώρο. Γιατί το λέμε αυτό; Σε περίπτωση που μια τέτοια διάταξη κουζίνας φτιαχτεί σε ένα μικρό δωμάτιο, το οποίο επικοινωνεί με ο υπόλοιπο σπίτι με μια πόρτα, τότε όσοι θα βρεθούν σε αυτό το χώρο θα έχουν της αίσθηση ότι τους «πλακώνει». Στο κέντρο του U μπορεί να τοποθετηθεί η πρόχειρη τραπεζαρία.

 

Νησίδα
Η νησίδα στο κέντρο της κουζίνας μπορεί να αποτελέσει συμπλήρωμα για όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις, καθώς εκτός από τους πολύτιμους αποθηκευτικούς χώρους δίνει προσωπικότητα στο χώρο. Για να κάνετε όμως κάτι τέτοιο απαραίτητη προϋπόθεση είναι να υπάρχει ο ανάλογος χώρος. Στη νησίδα τοποθετούνται και εστίες για το μαγείρεμα, που μπορεί να είναι ηλεκτρικές ή υγραερίου. Στη δεύτερη περίπτωση, εφ’ όσον δηλαδή υπάρχει σύνδεση με το δίκτυο του φυσικού αερίου, η τοποθέτηση ενός γκριλ μπορεί να αποδειχθεί έξυπνη κίνηση αν σας αρέσουν τα ψητά. Στο πάνω μέρος τα νησίδας τοποθετείται ο απορροφητήρας με την κατάλληλη καμινάδα. Η νησίδα πέρα από τους αποθηκευτικούς χώρους μπορεί να διαθέτει συρταρωτό ή κανονικό τραπέζι φαγητού, καθώς και μπαρ για ποτά ή σνακς.

 

 

Η διάταξη των ντουλαπιών
Μια βασική αρχή από την οποία δε μπορεί α ξεφύγει ο σχεδιασμός μιας σύγχρονης κουζίνας είναι τα πολλά ντουλάπια. Το συνηθισμένο ερώτημα όταν χτίζετε μια κουζίνα είναι «τι θα τα κάνω τόσα ντουλάπια;». Όταν όμως είναι έτοιμη να τη χρησιμοποιήσετε, διαπιστώνεται ότι δεν είχατε προβλέψει αρκετά. Επειδή είναι δύσκολο εκ των υστέρων να κάνετε παρεμβάσεις ποτέ μην τσιγκουνεύεστε τα ντουλάπια. Στα επάνω ντουλάπια, τα λεγόμενα κρεμαστά, τοποθετούνται τα ποτήρια σε ράφια καθώς και τα πιάτα σε πιατοθήκες, ενώ ορισμένα μοντέλα προβλέπουν για το ντουλάπι επάνω από το νεροχύτη ειδική πιατοθήκη με συρόμενο – αφαιρούμενο πάτο για το στράγγισμα των πιάτων κατ’ ευθείαν από το ντουλάπι.

Στα ψηλά, συρόμενα ντουλάπια που είναι προσβάσιμα από δύο πλευρές, τοποθετούνται συρτάρια με χωρίσματα για μπουκάλια, κουτιά και κονσέρβες. Ντουλάπια με ρηχές, συρμάτινες θήκες και στις πόρτες για μικρές συσκευασίες και μπαχαρικά, ειδικά καλάθια για φρούτα και λαχανικά ακόμη και για ψωμί, είναι μερικά ακόμη από τα αξεσουάρ που κυκλοφορούν στην αγορά με σκοπό την αύξηση των αποθηκευτικών χώρων για τρόφιμα.
Στα κάτω στοιχεία, οι συνδυασμοί είναι περισσότεροι, καθώς προστίθενται και συρτάρια, που αποδεικνύονται ίσως πιο πρακτικά από τα ντουλάπια, καθώς δεν είναι απαραίτητο να σκύψετε για να ψάξετε το εσωτερικό τους.